Niet kunnen lezen en schrijven. Voor mij als taaldenker een ver-van-mijn-bedshow, maar dat is wel anders voor de 1,5 miljoen laaggeletterden in Nederland. Als ik het woord ’boom’ hoor, zie ik de letters van het woord voor me. Zoals de meesten van het mensenras ben ik een taaldenker. Een klein deel van de mensen denkt echter in beelden en denkt bij het horen van ’boom’ aan een stam met bladeren. Met gescheurde schors op de stam, wind door de bladeren, een vogeltje op de derde tak… En weet je, op die kwaliteit ben ik soms best een beetje jaloers.
Veel laaggeletterden blijken beelddenkers te zijn. Niet zo verwonderlijk als je weet dat onze hele maatschappij en ons onderwijssysteem zijn ingericht op taaldenkers. Lijkt me erg lastig als je de hele dag informatie in woorden binnenkrijgt, deze vervolgens moet vertalen naar beelden, dan je antwoord moet vormen en deze beelden weer moet omzetten naar woorden. En dan ook nog naar de juiste woorden, anders begrijpt de ander je niet… Ik snap steeds beter waarom mijn in groep 2 doublerende zoon laag scoort op woordenschat en zo stottert. Als hij nu eens zou leven in een wereld die is ingesteld op zijn creatief en visueel ingestelde brein. Dat zou wat zijn!
Het zal je niet verbazen dat beelddenkers fantasierijk en intuïtief zijn. Ze hebben veel ruimtelijk inzicht en een brede belangstelling. Waar anderen in woorden en begrippen denken (en deze column lezen), denken zij in plaatjes en gebeurtenissen. Zij bekijken bovenstaande beelden en zien in één oogopslag het geheel. Laaggeletterden mogen dan niet uitblinken in lezen en schrijven, ze hebben veel andere kwaliteiten. En ik denk dat onze maatschappij deze moet erkennen en benutten! Mensen die in hun hoofd allemaal sprongen maken, bedenken vlot oplossingen die anderen niet bedenken. Reuze handig dus, wat andersdenkenden in een groep. Met wat vrijheid, de nodige structuur en korte duidelijke opdrachten veranderen veel onrustige adhd’ers, autisten, hoogbegaafden en dyslectici in mensen die goed in hun vel zitten. Die voelen dat ze mogen zijn wie ze zijn. Met of zonder taal.
Ik zie voor mijn zoon – en voor alle andere mensen die minder goed passen in ’het’ systeem – een carrière weggelegd als kunstenaar, muzikant, architect of voor mijn part CEO van een multinational. Had ik trouwens al gezegd dat ikzelf de letters van het woord ’boom’ ook tel in mijn hoofd? En dat ik zelfs bekijk of het aantal een veelvoud is van drie? Noem me een getaldenker, neuroot, autist of whatever. Ik ben wie ik ben. Uniek en goed. Net als mijn zoon. En net als jij.